Dwa warianty do wyboru. Komu z Warmii i Mazur przysługuje renta wdowia?

Od 1 stycznia można składać wnioski o rentę wdowią. Tylko w ciągu pierwszych dwóch dni nowego roku w naszym regionie seniorzy złożyli 530 wniosków o wypłatę nowego świadczenia. Tu jednak nie ma co się aż tak spieszyć. Wprawdzie renta wdowia weszła w życie 1 stycznia 2025 roku i prawo do wypłaty świadczenia ZUS przyzna nam od miesiąca, w którym złożymy wniosek, to jednak nie wcześniej niż od 1 lipca tego roku. Tak stanowi ustawa o rencie wdowiej, pod projektem której Lewica i OPZZ zebrały ponad 202 tys. podpisów. Sejm uchwalił ją w lipcu ubiegłego roku. Jednak z pierwotnego projektu po przyjęciu rządowych poprawek niewiele zostało.

Bo świadczenie będzie dużo niższe, jak też nie wszyscy wdowy i wdowcy, mimo iż teoretycznie mają prawo do renty wdowiej, ją dostaną. Jednak niezależnie od tych mankamentów na pewno renta wdowia będzie wsparciem, choć pewnie nie aż takim, jak oczekiwano, dla wielu owdowiałych seniorów. Bo to, że przeciętna wypłata emerytury i renty w trzech kwartałach ubiegłego roku wyniosła 3707,21 zł brutto, nie oznacza, że tyle dostają wszyscy. To średnia.

— Zainteresowanie nowym świadczeniem jest duże — mówi Anna Grabowska, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie warmińsko-mazurskim. — Część osób przychodzi osobiście do naszych placówek, ale też wiele osób kontaktuje się z nami telefoniczne, żeby dowiedzieć się, czy mają prawo do renty wdowiej, bo to jest podstawowy warunek, by ubiegać się o to świadczenie.

Jakie warunki trzeba spełnić, żeby w ogóle starać się o rentę wdowią? Tu musimy łącznie spełnić następujące warunki:
- mieć co najmniej 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn,
- do dnia śmierci małżonka pozostawać z nim we wspólności małżeńskiej,
- nabyć prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż przed ukończeniem 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn,
- nie pozostawać obecnie w związku małżeńskim.
Ustalenie prawa do renty wdowiej zależy od faktycznego wieku wdowy lub wdowca w chwili śmierci męża czy żony. W związku z tym na przykład osoba, która owdowiała w wieku 50 lat, spełnia warunek wieku uprawniający do renty rodzinnej, jednak nie nabywa prawa do renty wdowiej.

Gdy spełniamy warunki uprawniające do renty wdowiej, to możemy wybrać jeden z dwóch wariantów jej wypłaty przez ZUS:
wariant 1: 100 proc. renty rodzinnej oraz 15 proc. własnego świadczenia albo
wariant 2: 100 proc. własnego świadczenia oraz 15 proc. renty rodzinnej.
Ważne! Cała renta rodzinna dla jednej osoby wynosi 85 proc. świadczenia, które przysługiwałoby osobie zmarłej. Trzeba pamiętać, że prawo do łącznej wypłaty świadczeń ustaje, gdy zawrzemy nowy związek małżeński.
Przykład: wdowa, która liczy sobie 60 lat, ma prawo do renty rodzinnej po małżonku, który zmarł 4 lata wcześniej, oraz do emerytury policyjnej. Ta osoba spełnia wszystkie warunki wymagane do renty wdowiej i w maju 2025 roku zgłasza w tej sprawie wniosek. Od 1 lipca 2025 roku uzyska prawo do wypłaty renty rodzinnej łącznie z emeryturą policyjną. 6 września 2025 roku wdowa planuje wstąpić w nowy związek małżeński. Jeżeli w tym dniu wyjdzie za mąż, to 5 września 2025 roku utraci prawo do łącznej wypłaty świadczeń i będzie pobierała jedno z nich – korzystniejsze lub to, które sama wybierze.

Przyznanie renty wdowiej jest możliwe, jeśli wdowa lub wdowiec mają ustalone prawo do renty rodzinnej. W przypadku gdy do tej pory nie ubiegali się o przyznanie renty rodzinnej, ponieważ świadczenie po współmałżonku byłoby mniej korzystne, powinni złożyć do ZUS wniosek na formularzu ERR. Następnie do 30 czerwca 2025 roku należy złożyć wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną, korzystając z formularza ERWD.

Taka kolejność ułatwi i przyspieszy rozpatrzenie wniosku o połączenie wypłaty obu świadczeń w 2025 roku. Podobna sytuacja dotyczy osób pobierających rentę rodzinną, które nigdy nie wnioskowały o przyznanie emerytury. Co się stanie, gdy od razu złożymy wniosek o rentę wdowią, a nie mamy ustalonego prawa do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, w tym renty rodzinnej po zmarłym małżonku? Wtedy ZUS odmówi przyznania świadczenia w zbiegu z powodu braku prawa do drugiego świadczenia, bo trzeba mieć prawo do co najmniej dwóch różnych świadczeń emerytalno-rentowych, w tym renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku.

Pamiętajmy: ZUS nie przyzna nam renty wdowiej z automatu. Trzeba złożyć wniosek na druku ERWD. Wzór wniosku o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną (ERWD) jest dostępny na stronie internetowej ZUS i w każdej placówce Zakładu. Wniosek można złożyć w papierowej formie w placówce ZUS, wysłać go pocztą, ale również złożyć go elektronicznie poprzez Platformę Usług Elektronicznych (PUE)/eZUS.

Aby wybrać najkorzystniejszy wariant przysługujących świadczeń, można skorzystać z kalkulatora łączenia świadczeń z rentą rodzinną, który znajduje się na stronie internetowej ZUS. Pamiętajmy jednak, że wyniki, które otrzymamy w kalkulatorze, to szacunkowe wartości.

Jak liczyć? Przykład: wdowiec jest uprawniony do emerytury, która wynosi 2500 zł, i do renty rodzinnej w wysokości 2000 zł. Obecnie pobiera emeryturę jako korzystniejsze świadczenie. Teraz złożył wniosek o wypłatę świadczeń w zbiegu. We wniosku wskazuje, że chce pobierać 100 proc. emerytury i 15 proc. renty rodzinnej.

Łączna kwota świadczeń, którą będzie mógł pobierać, wyniesie 2800 zł (100 proc. emerytury, czyli 2500 zł, i 15 proc. renty rodzinnej, czyli 300 zł).
Wybór opcji będzie zależał od decyzji wnioskodawcy lub od możliwości dokonania wyboru przez instytucję emerytalno-rentową, która na prośbę seniora podejmie najkorzystniejszą decyzję. Aby zrobił to ZUS, we wniosku, w punkcie dotyczącym wysokości świadczenia, należy wskazać wybór wyższego świadczenia.

To określa ustawa. W latach 2025-2026 drugie świadczenie będzie wypłacane tylko w wysokości 15 proc. Dopiero w 2027 roku ma wzrosnąć do 25 proc. Potem, w 2028 roku, rząd ma dokonać oceny programu i zdecydować, czy budżet państwa będzie w stanie sfinansować podwyższenie drugiego świadczenia maksymalnie do poziomu 50 proc.

W ustawie jest też haczyk. Otóż maksymalnie renta wdowia może wynosić trzykrotność minimalnej emerytury (obecnie 1780,96 zł brutto), czyli 5342,88 zł brutto. Jednak co roku w marcu jest waloryzacja świadczeń, a więc rośnie też minimalna emerytura. W przyszłym roku ten skok będzie niewielki, bo według prognoz waloryzacja ma wynieść tylko 5,82 proc. Zatem najniższa emerytura byłaby w granicach 1885 zł, tak więc górny limit renty wdowiej wyniósłby niecałe 5700 zł.

Co będzie, gdy suma świadczeń w zbiegu z rentą rodzinną przekroczy trzykrotność najniższej emerytury? Wówczas ZUS pomniejszy nam świadczenie o kwotę przekroczenia.

Z renty wdowiej ma skorzystać około 2 mln osób. A skutki finansowe wejścia w życie rozwiązań ocenia się na:
– w 2025 roku – od 3,2 mld do 4,2 mld zł,
– w 2026 roku – od 6,7 mld do 9 mld zł,
– w 2027 roku – od 11,9 mld do 15,8 mld zł.

To w zależności od tego, czy z uprawnienia skorzystałoby 75 proc. czy 100 proc. jego potencjalnych beneficjentów. Tu warto podkreślić, że nadal będzie istniała możliwość korzystania z renty rodzinnej, w przypadku której nie ma górnych limitów. Jak podał ZUS, w trzech kwartałach ubiegłego roku przeciętna wypłacona emerytura wyniosła 3835,22 z zł brutto, a renta rodzinna – 3342,99 zł zł brutto.

Zostań naszym Patronem! Twoje wsparcie ma znaczenie!