Czworo ocalałych przemówi podczas uroczystości rocznicy wyzwolenia Auschwitz

Poinformowało o tym przed południem biuro prasowe Muzeum Auschwitz.

Janina Iwańska urodziła się 12 czerwca 1930 roku w Warszawie. W czasie Powstania Warszawskiego ocalała z rzezi Woli. Została deportowana do Auschwitz 12 sierpnia 1944 roku. Była bez rodziców. W obozie Niemcy więzili ją aż do jego ewakuacji w styczniu 1945 roku. W Marszu Śmierci przeszła w kolumnie z innymi więźniami do Wodzisławia, a stamtąd przewieziono ją otwartymi wagonami przy trzaskającym mrozie do KL Ravensbrück. Potem została przetransportowana do Neustadt-Glewe, gdzie 2 maja doczekała wyzwolenia. Po wojnie wróciła do Warszawy. Jej najbliżsi przeżyli. Na studiach farmaceutycznych uzyskała tytuł doktora.

Tova Friedman urodziła się 7 września 1938 roku w Gdyni. Podczas okupacji przebywała z rodzicami w getcie Tomaszowie Mazowieckim, a następnie w obozie pracy w Starachowicach. Stamtąd z matką trafiły do Auschwitz II-Birkenau. W ostatnich dniach istnienia obozu ukryły się między zwłokami w szpitalu i doczekały nadejścia Armii Czerwonej. Przeżył także ojciec Tovy, który wrócił z obozu Dachau. Po wojnie mieszkali w Polsce, ale w 1950 roku wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych. Tova została psychoterapeutką. Kierowała organizacją zajmującą się pomocą społeczną.

Leon Weintraub urodził się 1 stycznia 1926 roku w Łodzi. Po wkroczeniu Niemców został uwięziony wraz z rodziną w getcie Litzmannstadt. Do Auschwitz deportowano go w sierpniu 1944 roku, wówczas oddzielono go od rodziny. Po kilku tygodniach - niezauważony przez strażników - dołączył do transportu do Głuszyc. Trafił do obozu Doernhau. Przebywał tam do końca lutego 1945 roku. Później został przeniesiony do kolejnych obozów pracy. Wyzwolenia doczekał 23 kwietnia 1945 roku. Po wojnie został lekarzem. W marcu 1969 roku z powodu wzrastającego w PRL antysemityzmu stracił pracę ordynatora w szpitalu w Otwocku i wyemigrował wraz z rodziną do Szwecji.

Marian Turski urodził się 26 czerwca 1926 roku w Druskiennikach w rodzinie polskich Żydów. Po wybuchu wojny wraz z rodziną znalazł się w getcie łódzkim. Jego bliscy zostali wywiezieni do Auschwitz. Mariana Turskiego w pewnym stopniu chronili przyjaciele z podziemnej organizacji Lewica Związkowa, do której należał. Został deportowany dopiero w sierpniu 1944 roku, jednym z ostatnich transportów do Auschwitz z łódzkiego getta. W styczniu 1945 roku przeżył Marsz Śmierci do Buchenwaldu, a w kwietniu, gdy do obozu zbliżały się wojska amerykańskie, drugi marsz do Theresienstadt. Tam, chory na tyfus, doczekał wyzwolenia przez wojska sowieckie. Po wojnie zamieszkał w Warszawie. Od 1945 roku działał w młodzieżowej organizacji PPR, a następnie pracował w wydziale prasy PZPR. Od 1958 roku kierował działem historycznym tygodnika "Polityka". Turski jest członkiem Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, organu doradczego premiera RP w sprawach ochrony i zagospodarowania terenów byłego obozu Auschwitz oraz innych miejsc zagłady leżących w granicach Polski.

Główna ceremonia 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz rozpocznie się o godzinie 16 w namiocie ustawionym przed historyczną bramą główną byłego niemieckiego obozu Auschwitz II-Birkenau. Zgromadzi około 3 tys. osób, wśród których będą reprezentanci około 60 państw i organizacji międzynarodowych.

W jej trakcie Turski przywita gości. Później głos zabiorą Iwańska, Friedman i Weintraub.

Przemówią także przewodniczący Światowego Kongresu Żydów Ronald Lauder oraz dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński.

Ceremonię zwieńczą modlitwy chrześcijańskie i żydowskie, po których ocalali oraz członkowie delegacji państwowych i organizacji międzynarodowych oddadzą hołd ofiarom przed symbolem rocznicowych uroczystości, którym jest wagon towarowy. Na co dzień jest on częścią ekspozycji w Muzeum Auschwitz. Od 2009 roku stoi na rampie w byłym obozie Birkenau. Dokładnie w takich wagonach Niemcy wysyłali Żydów na śmierć.

27 stycznia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Tego dnia 80 lat temu Armia Czerwona wyzwoliła obóz Auschwitz. Stał się on symbolem zbrodni popełnionej przez Niemców na Żydach, których w tym miejscu zgładzono około 1 mln. To także miejsce kaźni Polaków, Romów i osób innych narodowości.

PAP/red