DOWÓD w obronie mazurskich jezior i rzek

Przyczyną obniżania poziomu wody w jeziorach na Mazurach jest susza hydrologiczna i meteorologiczna. Woda w akwenach nie jest uzupełniana przez opady deszczu. Problemem są też bezśnieżne zimy. Przykładem jeziora, w którym wody jest coraz mniej jest Świętajno koło Szczytna. Ubywająca woda odsłoniła całkowicie pomosty, które stoją teraz na lądzie. W niektórych miejscach linia wody cofnęła się o 20-30 metrów. Tendencja spadkowa jest zauważalna na wszystkich jeziorach powiatu szczycieńskiego, ale to zjawisko nie omija również akwenów w systemie Wielkich Jezior Mazurskich.

Z suszą na Warmii i Mazurach mamy do czynienia regularnie od 2018 roku. Jak przekazała prof. Ewa Dragańska z Katedry Gospodarki Wodnej UWM w Olsztynie, sytuacja się pogarsza - susza, która wcześniej występowała raz na 5-6 lat, teraz jest praktycznie stałym zjawiskiem. Niski poziom wód utrudnia żeglugę i działalność turystyczną, która jest ważna dla regionu. Susza wpływa negatywnie na cały ekosystem, zagrażając faunie i florze.

Na ten problem chcą zwrócić uwagę - poprzez różne formy sztuki - twórcy Festiwalu DOWÓD. Pierwszy w Polsce festiwal artystyczno-ekologiczny odbywać się będzie w każdy weekend lipca i sierpnia 2025 r. w powiecie mrągowskim: Stanicy Wodnej PTTK w Krutyni, Mrągowie, Pieckach i Kosewie. Inicjatorem tego projektu jest Fundacja Dowód, a jego twórcą reżyser teatralny Ben Koc, który mieszka na Mazurach i obserwuje dramatyczne zmiany w lokalnym krajobrazie wodnym.

- Pomosty, które kiedyś znikały pod taflą wody, teraz sterczą na suchym brzegu jak żyrafy na sawannie. Jeśli nic się nie zmieni, w korycie Krutyni - rzece mojego dzieciństwa - zamiast kajaków i pychówek pojawią się rowery - mówi Beniamin Koc.

Festiwal ma charakter edukacyjno-rozrywkowy i stawia sobie ambitne cele: budowanie świadomości problemu suszy hydrologicznej na Mazurach, łączenie społeczności lokalnej i przyjezdnych wokół ważnych tematów, wzmacnianie kultury w regionie oraz inspirowanie do działania na rzecz ochrony mazurskich wód.
Nazwa "DOWÓD" to quasi palindrom, który obrazuje zawiłość sprawy. Jak wyjaśnia Ben Koc: - Co jest powodem suszy i spadku poziomu wody w mazurskich jeziorach i rzekach? Konkretnie w naszym regionie. Mamy jakieś dowody? Zmiany klimatyczne czy nasze nieprzemyślane gospodarowanie zasobami wodnymi, a może nasza inwazyjna ingerencja w środowisko naturalne? Nie wiadomo, z której strony spojrzeć, po której stronie stanąć. Jednocześnie zamknięcie tego słowa wyraża moje poczucie osamotnienia jako zaniepokojonego mieszkańca Mazur wobec tragedii, która dotknęła także jeziora w mojej rodzinnej wiosce - Kosewie.
Program festiwalu obejmuje wiele różnorodnych wydarzeń: koncerty nad brzegiem jezior i rzek oraz w salach koncertowych, spektakle teatralne, panele dyskusyjne z udziałem naukowców, pisarzy, reporterów, ekologów, warsztaty dla rodzin i dzieci, silent disco pod gwiazdami, spacery edukacyjne, pokazy filmów o tematyce ekologicznej, wystawy fotografii oraz spotkania autorskie.

Wystąpią wybitni artyści, pisarze, reporterzy, naukowcy. W sekcji słowa pojawią się Filip Springer, Jan Mencwel, Anna Dziewit-Miller i Szymon Opryszek. Muzycznie festiwal reprezentować będą wokalistka i kompozytorka Barbara Wrońska, mezzosopranistka Elwira Janasik, pianistka, kompozytorka i wokalistka Natalia Czekała, Karolina Lizer, saksofonista, rzeźbiasz i malarz Natan Kryszk, Shama Band, band brednie, Chór Pogłosy, Warszawski Ansambl Międzypokoleniowy.
Jednym z najbardziej wyjątkowych wydarzeń festiwalu będzie koncert Elwiry Janasik - mezzosopranistki, która wykona swój repertuar w niezwykłych okolicznościach. Artystka będzie śpiewać z tradycyjnej łodzi-pychówki, płynąc malowniczą Krutynią, podczas gdy publiczność będzie towarzyszyć jej występowi, idąc ścieżką wzdłuż rzeki.
KT

PROGRAM NA WEEKEND
Stanica Wodna PTTK w Krutyni
Sobota 5 lipca
17:00 - spotkanie autorskie z Filipem Springerem, reporterem i fotografem, autorem książek poświęconych przestrzeni i architekturze.
18:30 - dr Bogdan Wziątek: Wpływ turystyki na gospodarkę wodną
21:00 - koncert zespołu Brednie
Niedziela 6 lipca
10:00 - spacer przyrodniczy ze Stanisławem Łubieńskim
Wstęp na wszystkie wydarzenia wolny.