Osiem kluczowych zmian w szkołach od września. Nowy WF i mniej lekcji religii

Nowy rok szkolny przyniesie największe zmiany od lat. Ministerstwo Edukacji, pod kierownictwem Barbary Nowackiej, wprowadza reformy, które wpłyną na plan lekcji i codzienne funkcjonowanie szkół. Od września uczniowie, rodzice i nauczyciele muszą przygotować się na nową rzeczywistość edukacyjną.

1.
Od września 2025 roku w szkołach nastąpi istotna zmiana w organizacji lekcji religii. Zamiast dotychczasowych dwóch godzin tygodniowo, zajęcia będą odbywać się tylko raz w tygodniu – i to wyłącznie bezpośrednio przed lub po obowiązkowych lekcjach ucznia. Zasada ta nie będzie jednak obowiązywać w klasach, gdzie wszyscy uczniowie uczęszczają na religię lub etykę – wtedy szkoła może utrzymać dotychczasowy układ.

Dodatkowo, w klasach I–III szkoły podstawowej, jeśli na religię zapisze się mniej niż siedmioro uczniów, zajęcia będą mogły być prowadzone w grupach międzyklasowych. Podobne zasady będą obowiązywać także przy organizowaniu lekcji religii i etyki poza szkołą.

Zmiana dotyczy zarówno uczniów wybierających religię, jak i tych uczęszczających na etykę. Wielu rodziców przyjmuje ją z aprobatą, podkreślając, że jedna godzina religii tygodniowo to rozwiązanie bardziej rozsądne. Jednak reforma budzi też spore emocje — Kościół już wyraził sprzeciw, a część katechetów obawia się redukcji godzin pracy, a co za tym idzie – możliwych zwolnień. To jedna z najgłośniejszych zmian w polskiej oświacie od lat.

2.
Od roku szkolnego 2025/2026 Ministerstwo Edukacji wprowadza dwa nowe przedmioty do polskich szkół – edukację obywatelską i edukację zdrowotną. Reforma ma na celu poszerzenie wiedzy uczniów o społeczeństwie i zdrowiu, a także rozwój postaw odpowiedzialności i troski o siebie oraz innych.

Edukacja obywatelska będzie obowiązkowym przedmiotem w liceach, technikach i szkołach branżowych. Uczniowie poznają zasady demokracji, znaczenie patriotyzmu, wartości wspólnotowe oraz takie postawy jak empatia, szacunek i solidarność.

Edukacja zdrowotna zastąpi dotychczasowe „wychowanie do życia w rodzinie” i będzie prowadzona raz w tygodniu – w klasach IV–VIII szkół podstawowych oraz w szkołach ponadpodstawowych. Rodzice nadal będą mogli złożyć pisemną rezygnację z udziału dziecka w tych zajęciach.

Program edukacji zdrowotnej obejmie m.in.:

zdrowie fizyczne i psychiczne,

aktywność i odżywianie,

dojrzewanie (w szkołach podstawowych),

zdrowie seksualne i środowiskowe,

profilaktykę uzależnień,

zasady funkcjonowania systemu ochrony zdrowia (w szkołach ponadpodstawowych).

Nowe przedmioty mają lepiej przygotować młodych ludzi do świadomego życia społecznego i dbania o dobrostan psychofizyczny.

3.
Ministerstwo Edukacji wprowadza zmiany w programie wychowania fizycznego.

W klasach I–III szkoły podstawowej wprowadzony zostanie obowiązkowy test sprawności fizycznej – ma być przeprowadzany w każdej klasie.

Dla uczniów klas VII–VIII przewidziano fakultatywny moduł z ćwiczeniami inspirowanymi testami sprawnościowymi używanymi w rekrutacji do służb mundurowych, takich jak wojsko czy policja.

Celem reformy jest promowanie zdrowego stylu życia, poprawa kondycji fizycznej uczniów oraz kształtowanie prozdrowotnych nawyków.

Opinie są podzielone: zwolennicy podkreślają, że zmiany zwiększą aktywność fizyczną i przygotują młodzież do zawodów wymagających dobrej formy. Krytycy obawiają się jednak, że szkoły nie dysponują odpowiednim zapleczem ani przeszkoloną kadrą do realizacji nowych wymagań.

4.
Od września 2025 r. szkoły będą mogły tworzyć klasy sportowe liczące minimum 14 uczniów (obecnie próg to 20 osób). Ma to ułatwić zakładanie takich oddziałów, szczególnie w mniejszych miejscowościach, gdzie do tej pory trudno było skompletować pełną grupę. Warunkiem będzie zgoda organu prowadzącego szkołę, najczęściej samorządu.

Wprowadzona zostanie także zmiana istotna dla nauczycieli wychowania fizycznego – zyskają oni prawo do wydawania opinii o braku możliwości dalszego uczestnictwa ucznia w szkoleniu sportowym. Dotąd takie opinie mogli wydawać wyłącznie trenerzy, instruktorzy lub lekarze.

5.
Rok szkolny 2025/2026 rozpocznie się 1 września 2025 r., a zakończy 26 czerwca 2026 r. Ministerstwo Edukacji wprowadza nowy system ferii zimowych – zamiast dotychczasowych czterech terminów będą tylko trzy. Oto nowy podział:

19 stycznia – 1 lutego: pomorskie, warmińsko-mazurskie, podlaskie, mazowieckie, świętokrzyskie

2 – 15 lutego: zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie, łódzkie, dolnośląskie, opolskie, małopolskie

16 lutego – 1 marca: lubuskie, wielkopolskie, śląskie, lubelskie, podkarpackie

Dodatkowe ważne daty:

Zimowa przerwa świąteczna: 22–31 grudnia 2025 r.

Wiosenna przerwa świąteczna (Wielkanoc): 2–7 kwietnia 2026 r.

Zakończenie roku szkolnego: 26 czerwca 2026 r.

6.
Od roku szkolnego 2025/2026 w polskich szkołach zostanie wprowadzona ocena funkcjonalna – nowy system oceniania przeznaczony dla uczniów z autyzmem, zaburzeniami sensorycznymi i niepełnosprawnościami intelektualnymi.

Nowa forma oceny skupi się nie tylko na wynikach nauczania, ale także na codziennym funkcjonowaniu ucznia, jego samodzielności oraz umiejętnościach społecznych. Ocena będzie miała często charakter opisowy i będzie opracowywana na podstawie tzw. diagnozy kontekstowej, czyli obserwacji ucznia w naturalnym środowisku.

Ocenę przygotowywać będzie nauczyciel we współpracy z psychologiem i rodzicami. Zmiana ma na celu lepsze dostosowanie edukacji do indywidualnych potrzeb uczniów z niepełnosprawnościami.

7.
Od roku szkolnego 2025/2026 niepubliczne placówki oświatowe zyskają większą elastyczność w zatrudnianiu specjalistów, takich jak psycholodzy, pedagodzy czy logopedzi.

Nowe przepisy umożliwią zawieranie z nimi umów cywilnoprawnych w rozszerzonym wymiarze – zamiast dotychczasowych 4 godzin tygodniowo, nawet do 9 godzin. Zmiana ma na celu ułatwienie dostępu do specjalistycznego wsparcia dla uczniów i szkół.

8.
Od września 2025 roku znikają tzw. godziny dostępności nauczycieli, nazywane potocznie „godzinami czarnkowymi”. Była to jedna godzina tygodniowo przeznaczona na konsultacje z uczniami lub rodzicami, wprowadzona w 2022 roku z inicjatywy ministra Przemysława Czarnka.

Zmiana ta została pozytywnie przyjęta przez nauczycieli – Związek Nauczycielstwa Polskiego od dawna postulował jej zniesienie, argumentując, że godziny te rzadko były wykorzystywane w praktyce.

Ministerstwo Edukacji wprowadza reformę o nazwie „Reforma26. Kompas Jutra”, której celem jest unowocześnienie polskiej edukacji – z naciskiem na praktykę, nowoczesność i lepsze przygotowanie uczniów do życia.

Reforma będzie wdrażana etapami:

1 września 2025 r. – start pierwszych zmian, w tym m.in. nowe przedmioty, ograniczenie lekcji religii i zmiany w kalendarzu roku szkolnego;

1 września 2026 r. – nowa podstawa programowa w przedszkolach oraz klasach I i IV szkół podstawowych;

1 września 2027 r. – nowe podstawy programowe w klasach I szkół ponadpodstawowych;

2031 r. – pierwszy egzamin ósmoklasisty i matura w nowej formule;

2032 r. – pierwszy egzamin końcowy w nowej formule dla absolwentów techników.

Reforma dotknie uczniów, rodziców i nauczycieli, a jej autorzy zapewniają, że zmiany mają ułatwić nauczanie i lepiej odpowiadać na wyzwania współczesności. Czy szkoły są gotowe na tak dużą zmianę? O tym przekonamy się już wkrótce.