Rewolucja w umowach o pracę?
2025-09-03 07:25:57(ost. akt: 2025-09-03 07:27:05)
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej chce wzmocnić kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy poprzez umożliwienie jej wydawania decyzji o przekształceniu nieprawidłowo zawartych umów cywilnoprawnych w umowy o pracę. Projekt w tej sprawie został opublikowany w RCL.
W czerwcu ministrowie finansów i gospodarki państw Unii Europejskiej zatwierdzili rewizję Krajowego Planu Odbudowy (KPO), która zakłada zastąpienie zapisanego w KPO oskładkowania umów cywilnoprawnych reformą wzmacniającą Państwową Inspekcję Pracy. Projekt ten opublikowany został na stronie Rządowego Centrum Legislacji.
Projekt zakłada m.in. uprawnienie inspekcji do wydawania decyzji o przekształceniu nieprawidłowo zawartych umów cywilnoprawnych w umowy o pracę. Kompetencja do wydawania takich decyzji ma być przekazana okręgowym inspektorom pracy.
„Możliwe do zastosowania przez PIP środki prawne nie są efektywne na tyle, by można było w sposób skuteczny przeciwdziałać naruszeniom przepisów prawa pracy, jakich dopuszczają się podmioty zatrudniające w zakresie doboru formy zatrudnienia” - czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji.
Od decyzji podmiotowi kontrolowanemu lub osobie, której praw i obowiązków dotyczy, przysługiwać będzie odwołanie do Głównego Inspektora Pracy za pośrednictwem okręgowego inspektora pracy, który wydał decyzję, w terminie 7 dni od dnia jej doręczenia. Od decyzji GIP również będzie przysługiwało odwołanie. Jeżeli ten nie uzna jego zasadności, sprawę będzie musiał skierować do sądu pracy. Postępowanie w tej sprawie nie będzie mogło zakończyć się zawarciem ugody ani poddaniem sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego.
Decyzje wydawane przez PIP w tych sprawach będą podlegały natychmiastowemu wykonaniu, jeśli chodzi o przepisy związane ze zmianą stosunku pracy. Z kolei w zakresie skutków podatkowych i tych związanych z ubezpieczeniem społecznym, decyzje będą podlegały wstrzymaniu do dnia upływu terminu na wniesienie odwołania, a w przypadku wniesienia odwołania do dnia przekazania odwołania do sądu pracy.
Ponadto projekt zakłada zwiększenie maksymalnej wysokości grzywny, jaką PIP może nałożyć w postępowaniu mandatowym - z 2 tys. zł do 5 tys. zł. W przypadku gdy ukarany co najmniej dwukrotnie za wykroczenie popełni kolejne w ciągu dwóch lat od dnia ostatniego ukarania - z 5 tys. zł do 10 tys. zł.
Zwiększone mają również zostać kary grzywny za wykroczenia przeciwko prawom pracownika, opisane w Kodeksie pracy. Resort chce, aby obecnie obowiązujące kary zarówno w wysokości minimalnej, jak i maksymalnej były dwukrotnie większe.
Autorzy projektu podkreślili w uzasadnieniu, że wielu pracodawców świadomie łamie prawo, ponieważ korzyści płynące z faktu zatrudniania wbrew przepisom są większe niż kary nakładane przez inspektorów pracy i sądy. Zmiany mają pełnić funkcję odstraszającą dla pracodawców nieprzestrzegających przepisów prawa pracy.
W projekcie ustawy zaproponowano również poszerzenie kompetencji inspektorów pracy o możliwość - w ramach kontroli - zażądania przeprowadzenia oględzin obiektów, pomieszczeń, stanowisk pracy, maszyn i urządzeń oraz przebiegu procesów technologicznych i pracy w formie zdalnej. Według autorów regulacji, takie uprawnienie zwiększy efektywność przeprowadzanych czynności, a niejednokrotnie umożliwi je - np. w przypadku wystąpienia stanów epidemicznych uniemożliwiających zwykłą wizytację. Drogą elektroniczną przekazywana będzie również dokumentacja, w tym protokoły kontroli. Zdalnie będą mogły również odbywać się przesłuchiwania m.in. osób reprezentujących podmiot kontrolowany i innych świadków.
Regulacje zakładają również odstąpienie od zasady podpisywania protokołu przez reprezentującego podmiot kontrolowany. Podpis składać ma jedynie inspektor pracy przeprowadzający kontrolę. Dotychczas odmowa podpisania protokołu przez osobę reprezentującą podmiot kontrolowany nie stanowiła przeszkody do zastosowania przez inspektora środków prawnych.
„Ewentualna konieczność dokonania poprawek, skreśleń i uzupełnień będzie mogła być dokonana na skutek wniesienia zastrzeżeń przez podmiot kontrolowany lub wyjątkowo z urzędu” - czytamy w uzasadnieniu.
Od wydanej przez inspektora pracy pisemnej decyzji podmiotowi kontrolowanemu przysługiwać będzie odwołanie do okręgowego inspektora pracy właściwego dla miejsca wykonywania czynności kontrolnych.
Projekt zakłada także wymianę informacji i danych między ZUS, PIP i KAS na potrzeby kontroli i analizy ryzyka.
Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2026 r.
PAP/red.
Komentarze (0) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zaloguj się lub wejdź przez