Projekt ustawy o pomocy dla Ukraińców przyjęty przez rząd

Na wtorkowej konferencji prasowej po posiedzeniu rządu Kierwiński powiedział, że ustawa, którą przyjęła Rada Ministrów jest odpowiedzią na "nieuzasadnione i niemądre" weto prezydenta Karola Nawrockiego, dotyczące przedłużenia ochrony czasowej dla Ukraińców przebywających w Polsce.

- Staramy się jak najszybciej naprawić te błędy, które zaistniały w wyniku weta pana prezydenta i uchronić Polaków przed gigantycznym bałaganem i przed potencjalnymi gigantycznymi skutkami finansowymi. Bo gdyby ta propozycja, którą dziś składamy, nie została przyjęta, moglibyśmy liczyć się z tym, że koszty, które spadłyby na administrację, na Polskę - a więc na Polaków - to są koszty dochodzące do 8 mld złotych - powiedział.

Dodał, że ustawa reguluje kompleksowo kwestię wszystkich świadczeń dla wszystkich cudzoziemców, którzy legalnie przebywają w Polsce, niezależnie od ich narodowości. Wyjaśnił, że chodzi o świadczenia 800 plus, Dobry start i Aktywny rodzic. Przekazał, że wypłaty świadczeń będą uzależnione od aktywności zawodowej danej osoby przebywającej na terytorium Polski. Zasada ta nie będzie obowiązywać osób, które wychowują dzieci z niepełnosprawnością, po uzyskaniu stosownego zaświadczenia z polskich instytucji.

- To wszystko będzie bazowało na informacjach dotyczących odprowadzania składek ZUS-owskich, na systemach zusowskich. Uszczelniamy ten system po raz kolejny, bo to, co zostawili nam nasi poprzednicy po 2023 r. do niczego się nie nadawało - ocenił.

Szef MSWiA dodał, że inną kwestią zawartą w ustawie jest przedłużenie legalnego pobytu uchodźców wojennych przebywających na terenie Polski do 4 marca 2026 r., w tym dostępu do rynku pracy, edukacji i szkolnictwa wyższego.

- Ten projekt uszczelnia (...) to, że świadczenia mogą być przyznawane tylko osobom posiadającym PESEL - to było w poprzedniej ustawie, nie wiadomo dlaczego zawetowane przez pana prezydenta. Regulujemy kwestie małego ruchu granicznego - powiedział.

Kierwiński zaznaczył, że rząd chce zachęcać cudzoziemców przebywających na terenie kraju, żeby pracowali i budowali PKB Polski.

- Liczymy, że ten projekt, projekt całościowy, kompleksowy, uszczelniający wszelkie niedogodności systemu, który zastaliśmy po poprzednikach, tym razem zostanie przyjęty - stwierdził.

Zapowiedział, że ustawa zostanie skierowana do Sejmu w trybie "ekspresowym". - Liczymy na procedowanie jej na tym posiedzeniu Sejmu. Liczymy, że szybko trafi do pana prezydenta i że pan prezydent przemyślał swoją nieodpowiedzialną decyzję i nie będzie pchał Polski, nie będzie pchał Polaków, w gigantyczny chaos prawny i gigantyczne potencjalne koszty - zaznaczył.

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa został opracowany po tym, jak pod koniec sierpnia prezydent Karol Nawrocki poinformował, że nie podpisał nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Swoją decyzję motywował m.in. tym, że świadczenie 800 plus powinni dostawać tylko ci Ukraińcy, którzy pracują w Polsce.

Projektowana regulacja uszczelnia system otrzymywania świadczeń na rzecz rodziny przez cudzoziemców. Prawo do tych świadczeń zostanie powiązane z aktywnością zawodową oraz nauką dzieci w polskiej szkole, z wyjątkami dotyczącymi np. osób z niepełnosprawnościami. Dodatkowo prawo do świadczeń będzie powiązane z uzyskiwaniem przez cudzoziemców co najmniej 50 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę, co oznacza, że w 2025 roku będzie to 2333 zł brutto.

ZUS co miesiąc będzie sprawdzał, czy cudzoziemcy byli aktywni zawodowo. Jeżeli w danym miesiącu obcokrajowiec nie był aktywny, to świadczenie będzie wstrzymywane, a przelew nie zostanie wysłany. ZUS będzie także weryfikował w rejestrze Komendanta Głównego Straży Granicznej, czy dany cudzoziemiec nie wyjechał z Polski.

Aby umożliwić lepszą identyfikację cudzoziemców ubiegających się o świadczenia oraz ich dzieci, wprowadzony zostanie obowiązek posiadania numeru PESEL. Przy nadawaniu PESEL weryfikowany będzie także pobyt dzieci na terytorium Polski.

Nowe przepisy przewidują także integrację baz danych różnych instytucji, co ma pozwolić na skuteczniejsze monitorowanie uprawnień cudzoziemców oraz wyeliminować próby wyłudzania świadczeń.

Wprowadzone zostaną również ograniczenia dotyczące możliwości korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej przez dorosłych obywateli Ukrainy. Chodzi m.in. o programy zdrowotne, rehabilitację leczniczą, leczenie stomatologiczne czy programy lekowe.

Zgodnie z propozycją dotychczasowe przepisy dotyczące legalności pobytu obywateli Ukrainy, którzy uciekli przed wojną, zastaną przedłużone do 4 marca 2026 roku.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie zasadniczo z dniem następującym po dniu ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

PAP/red.