Rośnie zainteresowanie winiarstwem w Polsce

„Polskie winiarstwo przeszło w ostatnich latach ogromną przemianę – z niszowej działalności stało się dynamicznie rozwijającą się branżą o rosnącym znaczeniu gospodarczym i turystycznym. Zmiany prawne, wsparcie instytucji i rosnące zainteresowanie enoturystyką sprawiły, że branża ta rozwija się szybciej niż kiedykolwiek” – podkreśla KOWR.

Obecnie (na dzień 24 września 2025 r.) w rejestrze przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich wpisanych jest 324 przedsiębiorców.

Według danych KOWR w latach 2009-2024 powierzchnia uprawy winorośli wzrosła 26-krotnie (z 36 do 951 ha). Jednocześnie nastąpił ok. 60-krotny wzrost produkcji wina (z 412 do 25,6 tys. hl).

Choć tradycje polskiego winiarstwa sięgają średniowiecza, to impulsem do rozwoju tej branży było przystąpienie Polski do Unii Europejskiej oraz decyzja Rady UE z 2009 r. zezwalająca na sprzedaż win wyprodukowanych w kraju.

Kolejnym przełomowym momentem dla branży było uchwalenie korzystnych dla winiarzy przepisów zawartych w ustawie o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich z 12 maja 2011 r. Wprowadziły one m.in. pojęcie producenta wina i zwolniły z obowiązku rejestracji działalności gospodarczej rolników wyrabiających nie więcej niż 100 hl. Ustawa zniosła też wiele wcześniejszych wymogów formalnych dotyczących wyrobu wina.

O ile piętnaście lat temu produkcja win wyniosła ok. 200 hl, w 2011 r. zwiększyła się dwukrotnie, to w sezonie 2022/23 wzrosła do 25,6 tys. hektolitrów. W Polsce są produkowane głównie wina białe (ponad 16 tys. hl w 2022/23). Wielkość produkcji win w danym roku w dużym stopniu zależy od wielkości zbiorów winogron, na co mają wpływ warunki pogodowe.

Równie dynamicznie jak produkcja win rośnie areał upraw winogron. Na początku poprzedniej dekady powierzchnia plantacji winogron w Polsce wynosiła zaledwie 50 ha, a w sezonie 2021/2022 winogrona uprawiano już na powierzchni ok. 620 ha. Obecnie do ewidencji KOWR zarejestrowane jest ok. 1099 ha winnic.

Najwięcej winnic znajduje się w pasie województw południowo-wschodnich, południowo-zachodnich i południowych. W ostatnich latach powstają jednak także winnice w innych regionach Polski – decydujące znaczenie ma tu mikroklimat i położenie terenu. Wielkość winnic w Polsce waha się od kilkunastu arów do kilkunastu hektarów. Największa powierzchnia upraw znajduje się w województwie lubuskim (165 ha), małopolskim (138 ha), dolnośląskim (136 ha) i lubelskim (120 ha).

Ewidencję winnic, z których można pozyskiwać winogrona przeznaczone do wyrobu wina, KOWR prowadzi od marca 2022 r. Ośrodek otrzymuje też informacje od producentów wina, którzy zamierzają wyrabiać wino w danym roku winiarskim. Plantatorzy winorośli i producenci wina zobowiązani są do składania danych statystycznych dotyczących wielkości zbiorów winogron i produkcji wina do 15 stycznia każdego roku.

Ewidencja taka jest potrzebna, ponieważ wino jest objęte podatkiem akcyzowym. Kontrolowane są też metody produkcji wina, jego etykietowania oraz certyfikacji. Ponadto Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa kontroluje uprawy winorośli, bowiem wino w Polsce można produkować tylko z dozwolonych przepisami unijnymi odmian winorośli.

KOWR zauważa, że odpowiedź na pytanie, czy winiarstwo w naszym kraju jest rentowną działalnością, jest bardzo złożona. „W przypadku małych winiarni raczej nie, ale jeśli prowadzenie winiarni połączy się z inną działalnością, np. agroturystyką czy innymi wydarzeniami, to prowadzenie winiarni może być dochodowym biznesem. Do innych czynników sprzyjających rozwojowi winiarstwa w Polsce, oprócz warunków klimatycznych, można zaliczyć pasję ludzi oraz rozwój turystyki winiarskiej (enoturystyki)” – podkreślił KOWR.