Reszel: cerkiew greckokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego

Polski kościół, który stał się ukraińską cerkwią. Tak w skrócie można opisać dzieje kościoła pw. św. Krzyża, dzisiaj cerkwi pw. Przemienienia Pańskiego w Reszlu.

Warto przeczytać

Ukraińcy w okolicach Reszla pojawili się w 1947 roku. W ramach przymusowej Akcji "Wisła" na teren ówczesnego województwa olsztyńskiego przesiedlono ponad 55 tysięcy Ukraińców, w większości grekokatolików czyli katolików obrządku wschodniego. Na teren ówczesnego powiaty kętrzyńskieg przesiedlono ich kilka tysięcy, głównie do północnej, przygranicznej części powiatu.

Celem Akcji "Wisła" była polonizacja Ukrainców. Stąd pozbawiono ich wszelkich praw mniejszości narodowej. Zakazano nawet używania wobec nich określenia "Ukrainiec". Zdelegalizowano Cerkiew greckokatolicką.

Sytuacja zaczęła się zmieniać w 1956 roku. Wtedy władze zgodziły się na utworzenie Ukraińskiego Stowarzyszenia - Społęczno Kulturalnego. Nie zezwolono jednak na prawną legalizację Cerkwi greckokatolickiej. Komuniści zgodzili się jednak na odprawianie mszy w obrządku wschodnim w kościołach rzymskokatolickich.

Grekokatolicy z Reszla starania o mozliwość odprawiania mszy rozpoczęli jeszcze w 1956 roku. Przez kolejne lata nie znalazło sie dla nich miejsce w żadnym kościele, ani w Reszlu, ani w okolicy. Wtedy część z nich przeszła na prawosławie. W 1963 rok powstała parafia prawosławna z siedzibą najpierw w Satopach-Samulewie, a potem w Korszach. Dopiero wtedy grekokatolikom pozwolono modlić się w kościele św Krzyża w Reszlu.

Pierwsza Mszę Świętą w rycie wszchodnim odprawił ks. Teodor Majkowycz 4 grudnia 1963 roku.
W 1992 roku świątynia została przekazana na własność Cerkwi greckokatolickiej. W 1997 roku w cerkwi postawiono ikonostas. Przed cerkwią tablica z 2007 roku poświęcona ofiarom Akcji "Wisła".