POWIAT ZNANY I NIEZNANY || Łodygowo i Klimy w gminie Kisielice

Wieś była zamieszkiwana przez Prusów na długo przed przybyciem Krzyżaków. Prusowie mieszkali w chatach budowanych na dębowych palach, wbijanych w dno płytkiego, otoczonego trzęsawiskami jeziora. Poświadczają to, znajdywane podczas badań archeologicznych prowadzonych na początku XX wieku przedmioty, takie jak: urny grzebalne, szkielety, narzędzia kamienne i znaleziska numizmatyczne.

Łodygowo, wcześniej nazywające się Scharnot, w czasach krzyżackich było wioską chłopską. Należało do założycieli miasta Kisielice von Stangów, właścicieli olbrzymich dóbr, które w szczytowym okresie rozkwitu potęgi tego rodu, zajmowały obszar 21 km2. Po raz pierwszy nazwa Scharnot występuje w dokumentach z roku 1285. Jest wymieniona jako wioska granicząca z leżącymi w sąsiedztwie dobrami Bauthen, należącymi do biskupa Pomezanii Heinricha.

Kolejny raz wieś Scharnot pojawia się w dokumencie z roku 1293, który mówi o tym, że Scharnoty i Goryń z gruntami o powierzchni 60 łanów, są własnością Theodoryka von Stange. W tym okresie, Theodoryk von Stange zamienił nazwę wsi Scharnot na Ludwigsdorf, na cześć swego syna Ludwiga.

W roku 1433 Łodygowo z rąk Stangów przeszło w ręce polskiej szlachcianki Elżbiety Zajączkowskiej, a już w roku 1450 stało się własnością Piotra Dzierżkowicza. Pod koniec XVII wieku całość dóbr Łodygowo kupił Fredrich von der Groben, pochodzący z Prus pułkownik wojsk cudzoziemskiego autoramentu, pozostających w służbie króla Polski.

Fredrich von der Groben, walczący pod dowództwem hetmana Jana Sobieskiego w wojnach tureckich, w roku 1683 wziął udział w wyprawie wiedeńskiej Jana III Sobieskiego przeciwko Turkom, jako dowódca straży przedniej wojsk króla. W roku 1699 za służbę u polskiego monarchy, Groben został awansowany do stopnia generalskiego. Po śmierci Jana III Sobieskiego w roku 1699 wrócił do Prus i tu, za zdobyte łupy wojenne i otrzymane od króla Polski nagrody, kupił wielkie dobra ziemskie. Z dóbr tych, w roku 1711 ustanowił cztery majoraty: Gross Schwansfeld (Łabędnik w powiecie Bartoszyce), Ponary (w powiecie Morąg), Neudorfen (Nowa Wioska powiat Kwidzyn) i Ludwigsdorf (Łodygowo w powiecie Susz).

W roku 1690 urodził się syn Fryderyka - Wilhelm Ludwik von der Groben, późniejszy minister w rządzie króla Prus. Ponieważ Wilhelm poświęcił się karierze politycznej, dlatego po śmierci Fridericha von der Grobena w 1712 roku, całość dóbr łodygowskich odziedziczył syn jego brata Georga Griedricha - Henryk Wilhelm von der Groben.

Około połowy XIX wieku założono w Łodygowie jednoklasową szkołę. Był to niewielki budynek z muru pruskiego, kryty gontem, uczyło się w nim od 45 do 50 dzieci. W roku 1925 mury szkoły otynkowano i wymieniono na niej dach. W tym czasie we wsi istniała gospoda z dużą salą, w gospodzie znajdowała się rozmównica telefoniczna i sklep z artykułami kolonialnymi. Na wzgórzu, obok linii kolejowej Biskupiec - Kisielice - Kwidzyn stał wiatrak, najbliższa placówka pocztowa znajdowała się w Trumiejkach, a dworzec kolejowy w odległej o 4,5 km Sobiewoli (Wilkau).

Przed 1939 rokiem całość gruntów łodygowskich obejmowała obszar 1.929 ha, z tego do von der Grobenów należało 1.500 ha, a pozostałe 430 do chłopów. We wsi żyło 574 mieszkańców, którzy mieszkali w 122 zagrodach wiejskich, 62 zagrody należały do chłopów posiadających własne gospodarstwa, zaś 60 zagród posiadali robotnicy rolni i fornale pracujący w majątku.

Większość mieszkańców Łodygowa należącego do parafii Trumiejki, była wyznania ewangelickiego, katolikami była tylko nieduża ilość zatrudnionych w majątku fornali.

Klimy
O istnieniu wsi Klimy (Hermenau), mówi wystawiony w roku 1326 sołtysowi Heinemannowi przez kapitułę pomezańską dokument lokacyjny. Ponieważ w dokumencie tym jest mowa o istnieniu we wsi kościoła oraz nowo zbudowanej karczmy, zatem wieś musiała powstać dużo wcześniej.

Jak podają zapisy w kronice prowadzonej przez nauczyciela Moritza Murka, który od 1890 roku uczył w tutejszej szkole, chłopi z Klim mieli obowiązek odrabiania szarwarku w dobrach Łodygowa. Zwolnienie od pańszczyzny i poddaństwa chłopi z Klim otrzymali, podobnie jak Żakowice, jeszcze przed reformą z roku 1818. We wsi znajdowało się 26 chłopskich chałup ulokowanych po obydwu stronach drogi, chłopi mieli gospodarstwa o wielkości od 2 do 3 włók każde oraz duże 6-morgowe ogrody wokół zagród.

Ogółem areał gruntów chłopskich wynosił ok. 938 ha. Gleby były tu gliniaste i należały do średnich oraz ciężkich. Dlatego gospodarze tutejsi musieli posiadać liczny sprzężaj konny.

W roku 1891, ze względu na dobrze rozwiniętą w Klimach hodowlę krów, gospodarz Hermann Schneider zbudował tutaj mleczarnię i wydzierżawił ją Ernstowi Trotz. We wsi znajdowały się też trzy wiatraki, gdzie mielono zboże na mąkę i śrutowano paszę dla zwierząt hodowlanych. Istniały też dwa zajazdy, dwa warsztaty kowalskie, jeden stelmach, było dwóch szewców i krawiec.

W roku 1890, w prymitywnym jednoklasowym budynku szkolnym, krytym słomianą strzechą, nauczyciel Moritz Murk rozpoczął naukę dzieci w wieku szkolnym. Ten nauczyciel przyczynił się do tego, że mieszkańcy Klim w roku 1899 zbudowali sobie większą i lepszą dwuklasową szkołę murowaną. Szkoła ta, w roku 1925, została strawiona przez pożar, dlatego w roku 1926 zbudowano w Klimach kolejną szkołę.

W roku 1944 Klimy były zamieszkiwane przez 490 mieszkańców, żyjących w 108 gospodarstwach domowych.

PRZECZYTAJ TAKŻE
POWIAT ZNANY i NIEZNANY|| Limża – wieś Hindenburgów, powstała prawdopodobnie pod koniec XIII wieku [foto]