Musimy budować konkurencyjną gospodarkę. Rozmowa z Gustawem Markiem Brzezinem

— Dziś w polskim przemyśle robotów tyle, co na lekarstwo. Jak to zmienić?
— Z pewnością przed nami jeszcze daleka droga, aby zbliżyć się do państw o najwyższym wskaźniku robotyzacji. Jednak możemy dostrzec, że jako Polska staramy się podążać za trendami i w większym stopniu angażować technologię i podnosić poziom konkurencyjności w odniesieniu do gospodarki światowej. Według raportu Międzynarodowej Federacji Robotyki za 2019 rok Polska zajęła 5. miejsce w Europie i 14 na świecie (ex aequo z Czechami), jeśli chodzi o liczbę nowych robotów przemysłowych zainstalowanych w fabrykach. Utrzymanie tego trendu powinno pomóc nam stopniowo zmniejszać dystans do europejskiej czołówki. Patrząc z perspektywy naszego regionu w mojej ocenie kluczowe jest to, aby, poza dużymi firmami, możliwość podniesienia swojej konkurencyjności odnalazły w transformacji cyfrowej, automatyzacji i robotyzacji małe i średnie przedsiębiorstwa z Warmii i Mazur. To jedyna droga, by dostosować się do nowych warunków gospodarczych. Dlatego zamierzamy wspierać tego typu inicjatywy m.in. poprzez dedykowanie środków europejskich, jakimi będziemy dysponować w nadchodzących latach.

— Można zadać sobie pytanie, czy musimy automatyzować, robotyzować, cyfryzować nasze firmy?
— Jeżeli chcemy zachować zdolność do podejmowania konkurencji z regionami wyżej rozwiniętymi, a także wygrywanie jej w określonych obszarach, na przykład w sferze inteligentnych specjalizacji województwa, to jest to kierunek, w którym powinniśmy podążać. To nieunikniony etap rewolucji przemysłowej 4.0. Na inwestycje w roboty przemysłowe coraz częściej decydują się firmy z różnych branż. Wynika to choćby z konieczności obniżenia kosztów produkcji i zwiększenia wydajności pozwalającej na konkurowanie na światowych rynkach. Konieczność automatyzacji i cyfryzacji działalności gospodarczej uwypukliła również sytuacja pandemiczna na świecie. Widać to po zwiększonym popycie na nowe aplikacje i zrobotyzowane rozwiązania w wielu aspektach naszego życia.

— Automatyzacja i robotyzacja mają wiele zalet. Zwiększają wydajność, ograniczają koszty. Maszyna nie choruje, nie chodzi na urlopy. Człowiek zaczyna być zbędny. Czy roboty są zagrożeniem dla ludzi?
— Oczywiście, można mieć obawy związane z zastępowaniem ludzi maszynami oraz dotykające ryzyka społecznego, jakie niesie za sobą coraz doskonalsza sztuczna inteligencja. Z analiz wynika, że w wielu procesach produkcyjnych roboty zastąpią ludzi a część zawodów zniknie już w niedługim czasie. Nie jest to natomiast jednoznaczne z odebraniem pracy i możliwości realizacji planów zawodowych. Po pierwsze zrobotyzowane działania trzeba kontrolować, maszyny trzeba programować i uczyć. Po drugie pojawią się nowe zawody wymagające fachowej kadry. Zdaję sobie sprawę, że będzie to bardzo kosztowny proces związany głównie z nabyciem nowych kwalifikacji.

Przyszłość wymaga nastawienia na edukację przez całe życie w sposób otwarty na zmiany i pojawiające się wciąż problemy.

Dlatego w strategii naszego regionu „Warmińsko-Mazurskie 2030” w centrum celów strategicznych stawiani są mieszkańcy, a w szczególności ich kompetencje.

— Czy w nowym RPO będą środki na wsparcie i rozwój Przemysłu 4.0 na Warmii i Mazurach.
— Tak. To jeden z naszych priorytetów. Planujemy skierować wsparcie na projekty inwestycyjne, jak i dofinansowanie usług pozwalających zwiększyć cyfryzację, automatyzację i robotyzację procesów, personalizację usług, zwiększenie zakresu wykorzystania tzw. Internetu Rzeczy, sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego. Towarzyszyć będą temu działania skierowane do instytucji otoczenia biznesu mające na celu wykorzystanie nowoczesnych technologii, zarówno w ich działalności, jak i sposobie świadczenia usług. Skuteczna transformacja cyfrowa biznesu wymaga również podniesienia kompetencji cyfrowych w firmach i wprowadzania niezbędnych zmian organizacyjnych, by w pełni wykorzystać potencjał wprowadzanych udogodnień.