Brożówka: tu więziono Grota-Roweckiego

Dokładnie 449 lat temu, 9 grudnia 1562 książę Albrecht nadał tu swojemu sekretarzowi Baltazarowi Gansenowi 60 włók lasu. Na terenie dawnego lasu powstały dwie wsie: Brożówka i Regułówka.
Rodzina von Gansen mieszkała w majątku 250 lat; ostatni potomkowie rodu von Gansen zmarli podczas wielkiej epidemii dżumy wraz z większą częścią mieszkańców wsi w 1710 roku. Ich grobowiec znajduje się w kościele w Kruklankach. Po tych wydarzeniach Brożówkę wydzierżawiła rodzina Załuskich, należąca do braci polskich (arian) osiadłych w Prusach. W XIX w. Brożówka należała do rodziny Werner. W 1858 mieszkało tu 237 osób.

Ach ci arianie

W Brożówce stosunkowo wcześnie, bo już w 1737 roku, powstała szkoła luterańska jako przeciwwaga dla szkoły elementarnej braci polskich. Arianie jako skrajny odłam reformacji byli tępieni zarówno przez katolików, jak i ewangelików. Szkoła w Brożówce funkcjonowała do końca XIX w., w 1853 miała 35 uczniów. W 1958 w Brożówce utworzono szkołę o czterech klasach, która już nie istnieje.
W początkach XX w. właścicielem majątku w Brożówce był Walter Ushe. W czasie II wojny światowej wybudowany w połowie XIX w. dwór nad jeziorem Brożówka miał służyć jako rezydencja Himmlera, który swoją kwaterę polową o kryptonimie "Hochwald" miał w lesie koło Pozezdrza. Istnieje też wersja, że Himmler miał tego typu rezydencję w miejscowości Dejguny (spalona w 1945), położonej nad Jeziorem Dejguny. O istnieniu rezydencji Himmlera gdzieś nad jeziorem wspomina w swoim pamiętniku Felix Kersten, osobisty masażysta Himmlera.

Więzienie generała Grota-Roweckiego

W okresie II wojny światowej, w zabudowaniach na terenie majątku, przez pewien czas był przetrzymywany przez Niemców Komendant Główny Armii Krajowej – Stefan Rowecki "Grot".
Niemcy aresztowali Grota 30 czerwca 1943 roku. Nie wiemy, kiedy dokładnie dowódca AK przebywał w majątku Brożówka, musiało to jednak być przed wywiezieniem go do obozu w Sachsenhausen, co nastąpiło w połowie lipca 1943 roku. Generał miał w obozie status więźnia honorowego, co nie przeszkodziło jednak hitlerowcom zamordować go w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944 roku na osobisty rozkaz Heinricha Himmlera. Była to odpowiedź niemieckiego okupanta na wybuch Powstania Warszawskiego. Do dziś nie jest znane miejsce pochówku Stefana Grota-Roweckiego.
Co ciekawe, w położonej w pobliżu kwaterze Reichsführera SS Heinricha Himmlera przebywał krótko następca generała Grota-Roweckiego w AK - Tadeusz Bór-Komorowski. Także i ten dowódca AK nie zgodził się na żadną współpracę z Niemcami, nie chciał nawet podejmować rozmów. Miał jednak więcej szczęścia; przeżył niewolę niemiecką, zmarł w 1966 roku w Anglii.

Po 1945 w Brożówce funkcjonował PGR. Obecnie majątek jest własnością prywatną, w pałacyku są kwatery agroturystyczne.