Nasza obojętność może być przyczyną tragedii

W świetle Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, a także inne osoby wspólnie zamieszkujące lub gospodarujące, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienie i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Wyróżniamy różne formy przemocy: od fizycznej (bicie, popychanie, szarpanie, kopanie, duszenie), psychicznej (obrażanie, wyzywanie, poniżanie, krytykowanie, kontrolowanie), seksualnej (zgwałcenie, wymuszanie pożycia seksualnego, wyśmiewanie wyglądu, ciała i krytyka zachowań seksualnych), ekonomicznej (odbieranie zarobionych pieniędzy, kontrolowanie wszystkich wydatków, zniszczenie rzeczy, zmuszanie do zaciągania kredytów), po inne formy związane z zaniedbywaniem. a dokładniej naruszeniem obowiązku sprawowania niezbędnej opieki nad osobami najbliższymi poprzez np. nie dawanie środków na utrzymanie, brak udzielanej pomocy w przypadku choroby, uniemożliwianie dostępu do miejsc zaspakajania podstawowych potrzeb, takich jak łazienka, kuchnia itp.

Zadania policji
Do podstawowych zadań policji należy ochrona życia, zdrowa i mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra. Oznacza to obowiązek ochrony osób słabszych i krzywdzonych. Przestępstwo znęcania się nad osobą najbliższą jest przestępstwem ściganym z urzędu. Jeżeli zatem organy ścigania wejdą w posiadanie informacji (od sąsiadów, pracowników pomocy społecznej, nauczycieli itp.) lub też zostaną zawiadomione przez samych pokrzywdzonych, że w rodzinie dochodzi do aktów przemocy, wówczas jesteśmy zobowiązani wszcząć i przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, nawet jeżeli pokrzywdzony tego nie żąda, chcąc uchronić swojego bliskiego (sprawcę) przed odpowiedzialnością karną.

Niebieska Karta
Ideą procedury Niebieskiej Karty było zawiązanie ścisłej współpracy między służbami działającymi na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Jej celem jest zapobiegnięcie dalszemu stosowaniu przemocy w rodzinie oraz zrealizowanie indywidualnego planu naprawczego, aby do takich sytuacji więcej nie dochodziło. Tak jak już wspomniałam, oprócz policji taką procedurę może wszcząć także kurator, pracownik socjalny, przedstawiciel oświaty bądź służby zdrowia. Po założeniu Niebieskiej Karty zebrana dokumentacja trafia do zespołu interdyscyplinarnego. Takie zespoły powołuje w gminie wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Po zapoznaniu się z dokumentacją zespół interdyscyplinarny, w skład którego wchodzi przedstawiciel pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty, ochrony zdrowia, organizacji pozarządowych. W skład zespołu może wchodzić również prokurator. Członkowie takiego zespołu zapraszają na spotkanie osobę dotknięta przemocą, na którym wspólnie buduje się plan pomocy dopasowany do indywidualnych potrzeb ofiary. W planie tym mogą znaleźć się także informacje o potrzebie udzielenia wsparcia materialnego, psychologicznego, pomoc prawa np. przy wypełnieniu niezbędnych dokumentów, które trzeba dostarczyć do sądu.

Sprawca przemocy nie jest bezkarny
W sytuacji zagrożenia życia i zdrowia funkcjonariusze policji mogą skutecznie odizolować sprawcę przemocy od pokrzywdzonych, zatrzymać go i postawić zarzuty w związku z popełnionym przez niego przestępstwem. Następnie prokurator może nałożyć na sprawcę nakaz opuszczenia wspólnie zamieszkiwanego z osobą pokrzywdzoną mieszkania, zakazać sprawcy kontaktowania się z pokrzywdzonymi, a także zakazać zbliżania się do osób pokrzywdzonych. W drastycznych sytuacjach może wnioskować do sądu o tymczasowy areszt dla sprawców przemocy domowej.
Zgodnie z art. 207 kodeksu karnego, § 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Nie wstydźmy się prosić o pomoc
O przemocy domowej i o tym, jak ją zwalczać, wiemy coraz więcej. Nadal jednak nie brakuje osób, które, choć dzieje się im krzywda, nie wiedzą, do kogo się zwrócić o pomoc. Pierwszym krokiem może być zatelefonowanie na tzw. niebieską linię. Dzwoniąc pod numer 022 668 70 00 można się dowiedzieć, jakie podjąć kroki, dokąd się udać i co zrobić, by powstrzymać sprawcę przemocy i by nie pozostał on bezkarny. Warto jednak pamiętać, że do przemocy może dojść nie tylko wówczas, kiedy sprawca dopuszcza się pobicia ofiary – choć tak, niestety, najczęściej bywa. Przemocą jest też naruszanie godności osobistej, poniżanie słowne, obrzucanie wyzwiskami. Inną formą przemocy może być zabieranie czyjejś własności wbrew jego woli i rozporządzanie nią według własnego widzimisię. Przemocą są też wszelkie zachowania seksualne, których ofiara sobie nie życzy. Znęcanie się nad rodziną jest przestępstwem ściganym przez prawo i jeśli doznajesz takich zachowań, zawiadom policję (tel. 997 lub 112) lub prokuraturę. Szybka reakcja umożliwi zapewnienie tobie i twoim bliskim ochrony, a także zabezpieczenie dowodów zdarzenia.
Jeśli jesteś świadkiem przemocy, również nie bądź obojętny, zareaguj i powiadom policję, a gdy zagrożone jest zdrowie lub życie dziecka, niezależnie od zawiadomienia policji, zgłoś ten przypadek do sądu rodzinnego.

Nie reagujesz – akceptujesz!
To hasło, które powinno nam towarzyszyć w codziennym życiu. Jeżeli jesteś świadkiem przemocy, nie bądź obojętny. Powiadom służby, które przeciwstawiają się przemocy w rodzinie. Porozmawiaj z osobą dotkniętą przemocą, wesprzyj ją, niech nie zostaje z tym problemem sama. Przekonaj, że musi szukać pomocy nie tylko dla siebie. Żyjąc ze sprawcą pod jednym dachem, musi chronić siebie i swoich bliskich. Żeby skutecznie skorzystać z dostępnych rozwiązań instytucjonalnych, najpierw trzeba wiedzieć, na co się godzimy, a na co zgody nie dajemy. Ten brak zgody często buduje w nas siłę, która pomoże nam się przełamać i wyciągnąć rękę, prosząc o pomoc, wezwać policję i podjąć decyzję o dalszej, lepszej, wolnej od agresji i przemocy drodze życia.

W 2021 roku odnotowano 50 002 przypadki przemocy fizycznej, 70 611 psychicznej, 1 048 seksualnej, 1 548 ekonomicznej oraz 18 200 przypadki innego rodzaju przemocy – czytamy w materiale Komendy Głównej Policji pn.: Informacja dotycząca realizacji przez Policję procedury „Niebieskie Karty” w 2021 r.