Krzyżackie zamki w giżyckiej baszcie

Wystawa prezentuje zamki, które niegdyś były podstawą struktury państwa zakonnego w Prusach. Krzyżacy, wraz ze związanymi z nimi biskupami i kanonikami, skuli podbite ziemie łańcuchem ceglanych twierdz, tworząc system warowny o skali niespotykanej dotąd w Europie. Zamki te pełniły rolę ośrodków władzy, administracji, wojskowości i gospodarki, a największe i najważniejsze z nich — komturskie — były także siedzibami konwentów zakonnych.

Równorzędnym elementem tej struktury był podział administracyjny państwa, gdyż determinował kształt i wielkość warowni, które wznoszono według modeli-typów architektonicznych, dopasowanych do rangi i zakresu władzy rezydujących w tych zamkach urzędników krzyżackich — komturów, wójtów, prokuratorów, komorników oraz administratorów biskupich i kapitulnych.

System ten umożliwiał, wraz z profesjonalnym aparatem administracyjnym, niezwykle sprawne zarządzanie i zagospodarowywanie podbitych terenów oraz ich obronę. Przez ponad 150 lat, aż do klęski pod Grunwaldem, zbudowano imponujące władztwo i wzniesiono około 150 zamków — fundament władzy i zarazem symbol potęgi państwa zakonnego.

— Wyjątkowa była nie tylko skala przedsięwzięcia, lecz i budulec — gdzie indziej budowano z kamienia, w Prusach zaś używano cegieł — mówi Mirosław Garniec, autor wystawy oraz wydanego niedawno albumu „Zamki. Katalog zachowanych zamków państwa krzyżackiego w Prusach”. — Jednak najbardziej oryginalny jest wygląd tych budowli, charakteryzujący się surową i wyrafinowaną prostotą, i nadzwyczajną jednorodnością formy, konstrukcji i zdobienia architektonicznego.

Zamki te są zjawiskiem cywilizacyjnym i kulturowym unikalnym w skali Europy, jedynym takim systemem warownym późnego średniowiecza, jednakże ciągle mało znanym i przez to niedocenianym. Mamy nadzieję, że prezentowany tutaj zespół zamków państwa krzyżackiego zajmie wkrótce należne mu miejsce w kulturze naszego kontynentu oraz znajdzie się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.

Wystawa prezentuje 60 najważniejszych warowni krzyżackich, biskupich i kapitulnych w ich dzisiejszym — oraz pierwotnym — wyglądzie, z całego ówczesnego państwa zakonnego w Prusach, w tym również z obszaru dzisiejszego obwodu kaliningradzkiego.

Wernisaż rozpocznie się 10 listopada, o godz. 18, w Giżycku, w Okrągłej Baszcie Hotelu Bruno. Więcej informacji o wystawie jest na stronie: www.arta.olsztyn.pl/wystawy/zamki-panstwa-krzyzackiego-w-prusach/
mmb