Jak często powinniśmy się badać?

— Jakie pracownie wchodzą w skład Medycznego Laboratorium Diagnostycznego w Zespole Opieki Zdrowotnej w Nidzicy?
— Medyczne Laboratorium Diagnostyczne posiada trzy pracownie. Pierwszą z nich jest pracownia diagnostyki laboratoryjnej, gdzie wykonujemy badania z zakresu: biochemia, immunochemia, koagulologia, hematologia, analityka ogólna, gazometria. Są to podstawowe badania laboratoryjne wykonywane w takich materiałach jak mocz, krew, kał. Najbardziej rozbudowana jest część biochemiczna, czyli wszystkie parametry, które możemy ocenić z surowicy krwi - m.in. glukoza, cholesterol, enzymy wątrobowe. Najczęstszymi badaniami immunochemicznymi są parametry służące do diagnozowania chorób tarczycy.
Drugą pracownią jest pracownia immunologii transfuzjologicznej z bankiem krwi. Jest to pracownia głównie z przeznaczeniem na potrzeby szpitalne, aczkolwiek pacjent ambulatoryjny może wykonać sobie np. badanie grupy krwi. Pacjenci wykonują te badania przed zabiegami, a niektórzy są po prostu ciekawi jaką mają grupę krwi.

Trzecia jest to pracownia bakteriologiczna. Celem wykonywania badań mikrobiologicznych jest wykrycie czynnika etiologicznego infekcji. Kluczowym etapem w procesie diagnostycznym jest prawidłowe pobranie materiału biologicznego istotnego klinicznie, adekwatnego do źródła toczącego się procesu zapalnego. Organizm ludzki ma kolonizującą naturalną florę mikrobiologiczną, którą należy wyeliminować lub zminimalizować, pobierając materiał. Próbki muszą być dostarczone do medycznego laboratorium diagnostycznego w jak najkrótszym czasie od chwili ich pozyskania.

Najczęściej wykonywane badania to posiew moczu, plwociny, kału, wymazu z gardła. Do identyfikacji patogenów bakteryjnych stosowane są głównie metody hodowlane zmierzające do izolacji szczepu i oznaczenia lekooporności. Stosowanie antybiotyków w infekcjach bakteryjnych zgodnie z opracowanym antybiogramem zapobiega narastaniu lekooporności. Wielolekooporność drobnoustrojów jest globalnym narastającym problemem diagnostycznym i terapeutycznym.

Do identyfikacji patogenów wirusowych stosowane są tzw. ,,szybkie" testy, pozwalające na uzyskanie wyniku badania w krótkim czasie od pobrania/dostarczenia materiału biologicznego, co umożliwia wdrożenie odpowiedniego procesu terapeutycznego.

— Kto pracuje w laboratorium?
— Często zdarza się tak, że ktoś podchodzi do okienka i mówi do nas ,,siostro" (śmiech). Pracownikami laboratorium są diagności laboratoryjni, czyli absolwenci uniwersytetu medycznego lub kierunku przydatnego w ochronie zdrowia po ukończeniu studiów podyplomowych z diagnostyki laboratoryjnej. Wykonują badania laboratoryjne, a także autoryzują wyniki. Oprócz diagnostów, w laboratorium pracują technicy analityki medycznej. Pracownicy cały czas biorą udział w kursach doskonalących. Są to osoby z wieloletnim doświadczeniem pracy, posiadający specjalizację z diagnostyki laboratoryjnej, mikrobiologii i immunologii transfuzjologicznej. Codziennie dokładamy wszelkich starań, aby wyniki były wiarygodne. Na wiarygodność tych wyników składa się profesjonalny, nowoczesny sprzęt, dobrej jakości odczynniki, codzienna kontrola jakości wykonywana na analizatorach. Ponadto jesteśmy cyklicznie weryfikowani kontrolą zewnątrzlaboratoryjną krajową i międzynarodową.

— W ostatnim czasie laboratorium wzbogaciło się o nowy sprzęt. Poszerzacie też listę wykonywanych badań w oparciu o zapotrzebowanie na dany parametr.
— Rzeczywiście staramy się unowocześniać. Posiadamy sprzęt, na którym wykonujemy szeroki zakres badań zgodnie z zapotrzebowaniami rynku. Nasze badania umożliwiają diagnozowanie m.in. cukrzycy, chorób wątroby, infekcji wirusowych, niedokrwistości, chorób tarczycy, niedoborów witaminowych, chorób serca. Obecnie często u osób starszych badamy witaminę D3, kwas foliowy i witaminę B12.

Jeszcze kilka lat temu wiele badań wysyłaliśmy do podwykonawców do Olsztyna, obecnie wykonujemy więcej badań u siebie - dzięki czemu pacjent ma wyniki tego samego dnia, co znacznie przyspiesza postawienie diagnozy i podjęcie ewentualnego leczenia. Diagnostyka została poszerzona zarówno na oddziałach, jak i w ambulatorium. Z badań chętnie korzystają też pacjenci prywatni, którzy dużo czytają, dokształcają się i my te zapotrzebowania rynku staramy się wyłapywać. Nie zostawiamy pacjenta bez opieki. Nawet jeśli pacjent chce wykonać badania, których nie świadczymy w laboratorium to jesteśmy w stanie zabezpieczyć dany materiał i odesłać do miejsca, gdzie takie badanie może być wykonane. Pacjenci są z tego powodu bardzo zadowoleni, bo nie muszą jeździć kilka razy w różne miejsca.

— Wprowadziliście też udogodnienie dla pacjenta - możliwość odbioru wyniku online.
— Tak, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pacjenta uruchomiliśmy dodatkową usługę - możliwość odbioru wyników online. Pacjent po przyjściu do laboratorium otrzymuje swój indywidualny login i hasło, za pomocą których na stronie internetowej Zespołu Opieki Zdrowotnej w Nidzicy może sprawdzić swoje wyniki. Wyniki badań są dostępne jeszcze tego samego dnia. Laboratorium zapewnia całodobowy dostęp do badań zarówno wykonywanych na zlecenie lekarza, jak i komercyjnie. Często pacjenci dopytują czy na badania należy się wcześniej rejestrować - nie trzeba.

— Jak często powinniśmy się badać?
— Badania laboratoryjne mają duże znaczenie w medycynie i są kluczowym elementem biorącym udział w postawieniu diagnozy przez lekarza oraz w odpowiednim leczeniu. Każdy powinien przebadać się przynajmniej raz w roku. Do podstawowych badań należy: poziom glukozy, profil lipidowy (cholesterol, frakcje HDL, LDL, trójglicerydy), badania ogólne moczu, morfologia krwi. poziom elektrolitów. Podstawowe badania mogą uspokoić lub ukierunkować pacjenta na odpowiednie leczenie. Dzięki regularnym badaniom jesteśmy w stanie wykryć nieprawidłowości jeszcze przed wystąpieniem objawów, na najwcześniejszym etapie. Warto kontrolować hormony tarczycy, które rzutują na funkcjonowanie całego organizmu. Jeżeli często czujemy się zmęczeni, ospali dobrze wtedy zbadać poziom witaminy D3. Latem z naszych usług korzystają też turyści, którzy odpoczywają w okolicach Nidzicy.

— Jakie badania profilaktyczne powinniśmy wykonać w zależności od wieku?
— Osoby w wieku 20, 30 lat powinny wykonywać podstawowe badania. Powyżej 35. roku życia listę badań profilaktycznych powinniśmy nieco wydłużyć. Warto raz w roku wykonać badanie na krew utajoną w kale, dzięki czemu można wykryć raka jelita grubego. Kobiety powyżej 50 r. życia powinny badać poziom hormonów tarczycy i poziom hormonów płciowych. Mężczyznom natomiast zaleca się oznaczanie poziomu antygenu PSA. Dobrze wykonać badania enzymów wątrobowych, sprawdzić jak pracują nasze nerki, kreatyninę, całą gospodarkę żelazową plus witaminy. Powyżej 60. roku życia warto dodatkowo zbadać pierwiastki śladowe: magnez, wapń, potas, bo są one wypłukiwane z kości, często powodując ich łamliwość. W każdym wieku należy kontrolować poziom glukozy. Cukier znajduje się dosłownie wszędzie, organizm ma różną tolerancję na glukozę, różnie działa u nas trzustka, dlatego glukoza powinna być badana bez względu na przedział wiekowy.

— Zapotrzebowanie na konkretne badania pojawiają się też w zależności od pory roku.
— Tak, teraz mamy sezon na kleszcze. Najczęstszymi chorobami przenoszonymi przez kleszcze jest borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu. Wykonujemy poziom przeciwciał w dwóch klasach IgM i IgG, informujących nas, czy zarażenie jest świeże, czy do kontaktu z zarażonym kleszczem doszło już jakiś czas temu.
Zaczyna się także sezon alergiczny, wszystko pyli, jeżeli ktoś ma katar, problemy z oddychaniem, podejrzewa u siebie alergię to warto zrobić sobie panel alergiczny i dowiedzieć się, co nas uczula.

— Jak przygotować się do badań?
— Badania należy wykonywać po wypoczynku nocnym, na czczo, najlepiej w godzinach porannych między 7 a 9. Nie wszyscy pacjenci dokładnie wiedzą, co znaczy być na czczo i ograniczają tylko jedzenie pokarmów stałych a przecież słodki napój ma ogromny wpływ na oznaczenie glukozy. Dopuszcza się aby pacjent przed pobraniem wypił szklankę wody. Badanie powinno być wykonane 10-12 godzin po ostatnim posiłku. 24 godziny przed pobraniem krwi należy unikać wysiłku fizycznego. Pacjent, który przychodzi rano na pobranie krwi powinien też trochę się wyciszyć. Nie możemy przyjść z biegu, trzeba usiąść, odczekać 15 minut, uspokoić się.

Przed uzyskaniem próbki moczu do badania, należy umyć narządy moczowo - płciowe, do pojemnika oddać mocz ze środkowego strumienia. Przed oddaniem moczu do analizy nie należy wykonywać nadmiernego wysiłku fizycznego. U kobiet nie należy przeprowadzać badania w czasie krwawienia miesiączkowego.
Na poziom hormonów ma wpływ rytm dobowy ich wydzielania, hormony płciowe u kobiet powinno oznaczać się w odpowiedniej fazie cyklu miesięcznego..
Musimy wiedzieć również o tym, że suplementy diety również wpływają na uzyskany wynik.

Krew do badań pobierana jest systemem próżniowym, co oznacza że jest to sposób bezpieczniejszy zarówno dla pacjenta, jak i dla personelu.
Warto pamiętać, że na tablicy przed wejściem do laboratorium jest informacja jak przygotować się do konkretnego badania. Personel laboratorium również służy fachową pomocą przy wyborze badań, podpowie jak się do nich przygotować.

— Pracę w laboratorium unowocześnił i przyspieszył nowoczesny system informatyczny.
— Nie piszemy już wszystkiego w księgach. Probówki są kodowane, a kody z kolei są rozpoznawane przez analizator i wyniki wracają do systemu informatycznego, co też znacznie usprawnia pracę. Dość szybko nasz wynik jest widoczny w komputerze lekarza prowadzącego. Jeśli jakieś badanie należy wykonać szybko, np. diagnozowany jest zawał serca to czas ma kluczowe znaczenie. Świadczymy usługi dla oddziałów szpitalnych, ambulatorium, ale jesteśmy także otwarci na badania komercyjne.