Zmiany w ubieganiu się o zasiłek pogrzebowy. Od kiedy?

Chodzi o projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe. Wynika on przede wszystkim z konieczności dostosowania przepisów do nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która zacznie obowiązywać od nowego roku.

W Ocenie Skutków Regulacji projektu zwrócono uwagę, że obecne procedury związane z uzyskaniem zasiłku pogrzebowego są czasochłonne m.in. z uwagi na brak możliwości złożenia wniosku o zasiłek w formie elektronicznej.

Dlatego MRPiPS chce usprawnić ten proces oraz ograniczyć formalizm w dokumentowaniu prawa do zasiłku.

W projekcie uściślono, że wniosek o zasiłek pogrzebowy w imieniu osoby uprawnionej może być zgłaszany w ZUS za pośrednictwem zakładu pogrzebowego. Dotyczy to przypadku, gdy zakład pogrzebowy jest upoważniony z mocy ustawy do złożenia tego wniosku (podpisanego przez osobę uprawnioną) do ZUS, ale upoważnienie to nie obejmuje wypłaty zasiłku na rzecz tego zakładu pogrzebowego. Wówczas wypłata świadczenia jest dokonywana na rzecz osoby uprawnionej.

Według propozycji wniosek o zasiłek pogrzebowy może też być zgłoszony w ZUS za pośrednictwem zakładu pogrzebowego, który jest jednocześnie upoważniony przez osobę uprawnioną, do wypłaty zasiłku pogrzebowego. Wówczas zasiłek pogrzebowy zostanie wypłacony w całości zakładowi pogrzebowemu albo w części zakładowi pogrzebowemu i w części osobie uprawnionej.

Do elektronicznego wniosku o zasiłek pogrzebowy będzie można dołączyć kopie dokumentów (np. skany rachunków). Będą one równoważne pod względem skutków prawnych dokumentom złożonym w formie pisemnej. Natomiast jeżeli przedłożony skan dokumentu budziłby wątpliwości, ZUS będzie mógł zobowiązać zainteresowanego do przedłożenia oryginału dokumentu.

Ponadto w projekcie rozporządzenia odstąpiono np. od konieczności złożenia odpisu skróconego aktu zgonu albo odpisu zupełnego aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe, gdyż ZUS posiada prawo do pobierania aktów stanu cywilnego za pośrednictwem usług sieciowych.

Zrezygnowano również z konieczności zaświadczenia płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym – na rzecz oświadczenia wnioskodawcy, które jest zawarte we wniosku o zasiłek pogrzebowy. Nie będzie również konieczności przedkładania dokumentów potwierdzających pokrewieństwo lub powinowactwo zgłaszającego wniosek z osobą zmarłą.

Jednocześnie, jeżeli ZUS nie będzie w stanie ustalić tych okoliczności, będzie uprawniony do wezwania zainteresowanego do przedłożenia odpowiednich dokumentów w terminie nie krótszym niż 14 dni, pod rygorem odmowy wszczęcia postępowania.

W projekcie zaproponowano, by rozporządzenie weszło w życie 1 stycznia 2026 r.

W sierpniu prezydent Karol Nawrocki podpisał nowelizację ustawy upraszczającą zasady uzyskania zasiłku pogrzebowego. Zgodnie z nowymi przepisami ustalenie prawa do zasiłku pogrzebowego nie będzie wymagało wydania przez ZUS decyzji, jeżeli koszty pogrzebu poniosła jedna osoba – członek rodziny zmarłego.

Nadal decyzja będzie wydawana przez ZUS, gdy koszty pogrzebu zostaną poniesione przez więcej niż jedną osobę albo przez podmiot, np. pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, powiat albo Kościół lub związek wyznaniowy.

Nowelizacja skraca też maksymalny czas wypłaty zasiłku – będzie to 14 dni, a nie jak obecnie 30 dni.

Również od 1 stycznia 2026 r. wzrośnie zasiłek pogrzebowy - z obecnych 4 tys. zł do 7 tys. zł. Nowelizacja ustawy w tej sprawie ukazała się w Dzienniku Ustaw na początku czerwca.

PAP/red.