Polacy widzą nierówność w oczekiwaniach wobec kobiet i mężczyzn?

Z badania „Polacy o rolach płciowych i różnicach między kobietami i mężczyznami” wynika, że według 85 proc. badanych, w polskim społeczeństwie to od kobiet oczekuje się, w większym stopniu niż od mężczyzn, że zajmą się domem i dziećmi. Jednocześnie 62 proc. jest zdania, że to kobieta jest na ogół w stanie zająć się dzieckiem lepiej niż mężczyzna, „co stanowiłoby pewne uzasadnienie dla powyższej normy”.

Przekonanie o większych kompetencjach kobiet w tej dziedzinie było też znacznie częstsze wśród mężczyzn (69 proc. wobec 56 proc. wśród kobiet). 61 proc. badanych uważa, że w polskich rodzinach to kobiety mają decydujący głos w sprawach wychowania dzieci.

CBOS podało, że drugim najczęściej (69 proc.) popieranym stwierdzeniem było to, że kobiety nie powinny wykonywać ciężkich fizycznie i niebezpiecznych prac, takich jak praca na budowie, w górnictwie czy służba w straży pożarnej. „Większość Polaków uznała też, że kobiety na ogół zarabiają mniej niż mężczyźni wykonujący tę samą pracę (62 proc.) oraz że kobietom trudniej niż mężczyznom łączyć życie zawodowe z życiem rodzinnym (62 proc.)” - czytamy.

Z badania wynika też, że wśród kobiet wyraźnie bardziej rozpowszechniony był pogląd, że kobiety na ogół zarabiają mniej niż mężczyźni wykonujący tę samą pracę (69 proc. wobec 52 proc. w grupie mężczyzn). „Przekonanie to notowaliśmy też ponadprzeciętnie często wśród starszych badanych (73 proc. wśród najstarszych wobec 35 proc. wśród najmłodszych) oraz osób o poglądach lewicowych (66 proc. wobec 58 proc. na prawicy)” - podało CBOS.

Badacze spotkali się z „dużym zróżnicowaniem opinii” w przypadku poglądu, że kobiety mają obecnie zbyt duże wymagania wobec mężczyzn. „Ponadprzeciętnie często zgadzali się z nim mężczyźni (54 proc. wobec 44 proc. kobiet), badani w wieku 25–34 lata (58 proc.), mieszkający w mniejszych miejscowościach, gorzej wykształceni i wyznający poglądy prawicowe.

Jeśli chodzi o stwierdzenia odnoszące się do mężczyzn, respondenci najczęściej podzielali dwa zdania opisowe mówiące o tym, że mężczyźni mają większe opory niż kobiety przed przyznaniem się do słabości – czy to w przypadku, gdy są ofiarami przemocy domowej (79 proc.) lub gdy coś im dolega (75 proc.).

Jednocześnie 57 proc. badanych „zgodziła się ze stwierdzeniem normatywnym, wedle którego prawdziwy mężczyzna powinien dobrze zarabiać”.

CBOS podało, że opór badanych wzbudził zwłaszcza pogląd, że prawdziwy mężczyzna nie powinien płakać (80 proc. głosów sprzeciwu). Jak zauważyło, w ubiegłorocznym badaniu przekonań na temat męskości i kobiecości wśród generacji Z i millenialsów wymóg „niepłakania” i powściągania trudnych emocji przez mężczyzn również spotkał się z największym sprzeciwem. „Ceniono natomiast te męskie cechy, które przekładały się na opiekuńczość względem kobiet czy ogólną zaradność – wysokie zarobki niewątpliwie mogą się wpasować w taki ideał mężczyzny” - podało.

Ze sprzeciwem nieco ponad połowy badanych spotkała się też opinia, że mężczyźni na ogół unikają zajmowania się dziećmi (52 proc. głosów sprzeciwu przy 41 proc. potwierdzających) oraz że mężczyźni mają obecnie zbyt duże wymagania względem kobiet (51 proc. głosów sprzeciwu wobec 35 proc. zgadzających się).

CBOS zapytało respondentów także o to, kto w ich gospodarstwie domowym najczęściej podejmuje decyzje dotyczące większych wydatków. 69 proc. wskazało na równy podział między kobietą a mężczyzną. W 17 proc. przypadków decyzyjna jest kobieta, a w 12 proc. – mężczyzna.

Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” przeprowadzono w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Zrealizowano je od 3 do 13 lipca 2025 r. na próbie liczącej 970 osób (w tym: 65,5 proc. metodą CAPI, 19,7 proc. – CATI i 14,8 proc. – CAWI). (PAP)