Polska i Czechy rozmawiają o współpracy przy gigafabrykach AI

Na początku lipca br. Komisja Europejska przyjęła wniosek resortu cyfryzacji ws. stworzenia Baltic AI GigaFactory. Projekt łączy Polskę, Litwę, Łotwę oraz Estonię i zakłada stworzenie bałtyckiej gigafabryki zaprojektowanej z myślą o wspieraniu rozwoju, trenowania i wdrażania bardzo dużych modeli i aplikacji AI na niespotykaną dotąd skalę. Wniosek o stworzenie gigafabryki złożyło do KE także 16 innych państw członkowskich, w tym Czechy.

- Prowadzimy bardzo dobre rozmowy z rządem czeskim w sprawie zbliżenia współpracy pomiędzy bałtyckim a czeskim wnioskiem o gigafabrykę sztucznej inteligencji - przekazał PAP wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski. Dodał, że rozmowy zostaną wznowione po wyborach parlamentarnych, które odbędą się w Czechach 3 i 4 października br.

- Dostaliśmy informacje od rządu czeskiego, że zarówno obecna koalicja rządząca, jak i opozycja wspierają ten projekt, mam więc nadzieję, że będziemy mogli bliżej współpracować niezależnie od wyników wyborów być może w ramach jednego dużego projektu. Wszystkie scenariusze są na stole - zaznaczył wiceszef resortu cyfryzacji.

Standerski poinformował ponadto, że w ubiegłym tygodniu spotkał się z członkami Komisji Europejskiej, by rozmawiać m.in. o kwestii publicznego finansowania gigafabryk z obecnej perspektywy unijnej z tych środków, które zostaną w budżecie. - Dlatego Ministerstwo Cyfryzacji zaproponowało, żeby w rewizji Krajowego Planu Odbudowy wpisać możliwość sfinansowania gigafabryk lub fabryk sztucznej inteligencji jako inwestycji - dodał.

Standerski przekazał też, że w bieżącym tygodniu KE ma wydać nowe wytyczne i standardy w zakresie gigafabryk. - Bardzo tego potrzebujemy, bo to jest projekt, który tworzy się na naszych oczach - podkreślił.

Jak informowało MC w piątek, resort we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej, zaproponował by ramach rewizji KPO ok. 426 mln zł (100 mln euro) zostało przeznaczone na budowę fabryki i gigafabryki AI, które będą stanowić fundament krajowych i europejskich możliwości w zakresie niezależnych mocy obliczeniowych. Ok. 25 listopada br. spodziewane jest wydanie przez Kolegium Komisarzy decyzji w sprawie oceny rewizji. Około połowy grudnia br. Rada UE ds. Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN) powinna przyjąć projekt zmienionej decyzji wykonawczej Rady UE zatwierdzającej zmiany w polskim KPO, co formalnie zakończy proces jego rewizji.

Komisja Europejska na swojej stronie internetowej wskazuje, że fabryki sztucznej inteligencji to dynamiczne ekosystemy, które wspierają innowacje, współpracę i rozwój w dziedzinie AI. Komisja uznała utworzenie ich za priorytet i zaplanowała uruchomienie pierwszych fabryk w 2025 r. W grudniu 2024 r. KE wybrała pierwsze siedem lokalizacji, a w marcu tego roku - kolejne sześć. Łącznie na terenie UE ma powstać więc 13 fabryk AI. W Polsce pierwsza z nich powstaje w Akademickim Centrum Komputerowym Cyfronet AGH w Krakowie, a druga o nazwie Piast-AI, ma powstać w Poznaniu.

Gigafabryki sztucznej inteligencji według KE mają być najnowocześniejszymi, wielkoskalowymi centrami obliczeniowymi sztucznej inteligencji i przechowywania danych, zaprojektowanymi specjalnie do opracowywania, szkolenia i wdrażania modeli i aplikacji AI nowej generacji, np. modeli o setkach bilionów parametrów.

W lutym br. szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen ogłosiła, że unijny fundusz InvestAI, z budżetem w wysokości 20 mld euro, sfinansuje pięć gigafabryk sztucznej inteligencji w UE. W czerwca br. 16 państw członkowskich wysłało 76 wstępnych wniosków w tej sprawie.

Złożony przez MC wniosek zakłada inwestycję w gigafabrykę bałtycką w kwocie 3 mld euro. We wniosku resort wskazał, że ma ona powstać w Polsce, ale nie podano konkretnych lokalizacji. Standerski przekazał w lipcu, że Baltic AI GigaFactory ma łączyć Polskę, Litwę, Łotwę i Estonię, ale resort nie zamyka się na inne państwa UE. Dodał, że według nieoficjalnych informacji polski wniosek jest jednym z kilku, który jest transgraniczny i jest to jego przewagą. Przyznał też, że „odbywają się” spotkania robocze na poziomie rządowym pomiędzy czterema państwami zaangażowanymi w projekt.

KE ma zamiar zaprosić państwa do składania oficjalnych wniosków ws. gigafabryk pod koniec 2025 r. (PAP)